Statystyki zapadłych wyroków nie pozostawiają złudzeń, że sądy opowiadają się po stronie frankowiczów. Okazuje się, że kredytobiorcy w walce o swoje prawa mogą również liczyć na wsparcie innych podmiotów. W zasadzie od początku nagłośnienia problemu wadliwości umów kredytów indeksowanych do walut obcych, swoje stanowiska głośno wyrażały niektóre instytucje. Z Prezesem UOKiK, Rzecznikiem Finansowym i Rzecznikiem Praw Obywatelskich na czele. W ostatnim czasie swoją aktywność na tym polu wyraźnie zwiększył również Prokurator Generalny, który wspiera frankowiczów poprzez różne inicjatywy. Jakie?
{button}
Stanowisko polskiego rządu do wyroku TSUE
Po raz pierwszy mogliśmy poznać szerzej opinię Prokuratora Generalnego na temat kredytów frankowych przy okazji publikacji wyroku TSUE 3 października 2019 r. W jednym z wywiadów Zbigniew Ziobro komplementował wówczas wydane rozstrzygnięcie. Wskazał, że sędziowie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznali, że interes i wola kredytobiorcy są najistotniejsze. Podkreślił również, że standardowo przed wydaniem orzeczenia strona polska została zobowiązana do wyrażenia swojego stanowiska. Minister Sprawiedliwości dodał, że w wydanej opinii rząd stanął po stronie polskich obywateli. Uznał, że banki jako wielkie instytucje finansowe były zobowiązane do rzetelniejszej informacji i nie mogły stosować podstępnych klauzul.
Co to jest skarga nadzwyczajna i kiedy przysługuje?
Czas pokazał, że Prokurator Generalny wspiera frankowiczów nie tylko w przestrzeni publicznej. Zbigniew Ziobro i jego zastępcy zaangażowali się również w procesy sądowe. Przede wszystkim korzystając ze swojej prerogatywy w postaci prawa do składania skarg nadzwyczajnych. Takie skargi można wnieść do Sądu Najwyższego od prawomocnych orzeczeń sądów powszechnych, kończących postępowanie. Jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Ponadto można je skierować, jeśli orzeczenia naruszają zasady lub wolności oraz prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji. A także wtedy, kiedy w sposób rażący naruszają prawo, przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Lub wówczas, kiedy zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.
Dotychczas Sąd Najwyższy uwzględnił 2 z 15 skarg nadzwyczajnych skierowanych przez Prokuratora Generalnego w obronie frankowiczów. Obie sprawy dotyczyły sytuacji, w których kredytobiorcy nie byli w stanie dalej spłacać rat kredytów powiązanych z kursem CHF. Wobec tego banki wypowiedziały im umowy i zażądały spłaty pozostałej kwoty zobowiązania. Mimo kierowanych wezwań do zapłaty świadczenia nie zostały spełnione przez konsumentów. W konsekwencji banki skierowały sprawy do sądów, uzyskały nakazy zapłaty i skutecznie wszczęły egzekucję komorniczą.
Prokurator Generalny wspiera frankowiczów i składa skargi nadzwyczajne
W złożonych skargach Prokurator Generalny podniósł, że zarówno Sąd Okręgowy w Białymstoku jak i Sąd Okręgowy we Wrocławiu nie dokonały zbadania postanowień umów kredytowych pod kątem występowania w nich niedozwolonych klauzul umownych. Zaskarżone orzeczenia naruszyły zasady ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Kwestionowane umowy pozwalały bankom na ustalenia kursów w tabeli w sposób arbitralny i nieprzewidywalny dla frankowiczów. Tym samym godziły w równowagę kontraktową stron. A daleko idąca dysproporcja praw i obowiązków na niekorzyść pozwanych stanowiła rażące naruszenie ich interesów. Prokurator Generalny wniósł zatem o uchylenie prawomocnych orzeczeń i przekazanie spraw do ponownego rozpoznania właściwym sądom. A także o wydanie postanowień o wstrzymaniu wykonania zaskarżonych orzeczeń do czasu ukończenia postępowania. Z uwagi na grożącą kredytobiorcom niepowetowaną szkodę, wynikającą z prowadzonych wobec nich postępowań egzekucyjnych.
Prokurator Generalny wspiera frankowiczów w sprawach o bezumowne korzystanie z kapitału
Przy okazji warto również wspomnieć o dodatkowej aktywności wspomagającej frankowiczów już nie samego Prokuratora Generalnego, ale prokuratorów rejonowych i okręgowych. W listopadzie 2021 r. Prokuratura Krajowa skierowała pismo do wszystkich prokuratur regionalnych. Zachęca prokuratorów do wzięcia w obronę kredytobiorców frankowych i przyłączenia się do spraw sądowych, które wytaczają banki. Chodzi o sprawy, w których po stwierdzeniu nieważności umowy kredytu, banki domagają się od swoich klientów opłat za korzystanie z kapitału. Sprawy z tego obszaru prokuratura ocenia jako niezwykle istotne z punktu widzenia prawnego, jak i społecznego. Dlatego prokuratorzy, działając na podstawie przepisów prawa, podejmują decyzje o przyłączaniu się do spraw inicjowanych przez banki, w celu kwestionowania nienależnych roszczeń.
– Co istotne takie pozwy co raz częściej trafiają do sądów. A zdarzają się nawet przypadki, że niniejsze roszczenia wysuwane są wobec kredytobiorców, kiedy prawomocny wyrok jeszcze nie zapadł w ich sprawie. Dlatego tak ważne jest wsparcie profesjonalnego pełnomocnika, który w swojej ofercie posiada gwarancję reprezentacji Klientów również w tym zakresie.
Paweł Wójcik, Wiceprezes Zarządu Votum Robin Lawyers SA
