7 grudnia Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyda wyrok w sprawie C-140/22, który będzie znaczący dla kwestii związanych kredytami frankowymi oraz ustalania stanowiska sądów powszechnych w zakresie przedawnienia roszczeń i terminu naliczania odsetek.
W roku 2022 Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia złożył pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w trakcie rozpatrywania sprawy Frankowiczów przeciwko mBankowi. Kwestie, które będą poruszone w sprawie przed TSUE obejmują cztery zagadnienia. To kolejne orzeczenie, w którym Kredytobiorcy frankowi pokładają nadzieję, a banki drżą w obawie, że Trybunał podtrzyma dotychczasowe, prokonsumenckie stanowisko.
Oświadczenie konsumenta o skutkach i konsekwencjach nieważności umowy kredytowej
W pierwszym pytaniu sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia zwraca się do TSUE o ustalenie, czy umowa o kredyt we frankach staje się nieważna z mocą wsteczną od chwili jej zawarcia dopiero po złożeniu przez konsumenta oświadczenia, w którym nie wyraża zgody na utrzymanie w mocy nieuczciwego warunku, a także oświadcza, że jest świadomy konsekwencji nieważności umowy i wyraża zgodę na jej nieważność.
Jest to kluczowy aspekt, ponieważ Sąd Najwyższy w swojej uchwale z 2021 roku w sprawie III CZP 6/21 stwierdził, że takie oświadczenie jest niezbędne. Dodatkowo, Sąd Najwyższy powiązał z nim kwestię wymagalności roszczenia, czyli określenia daty, od której można rozpocząć naliczanie odsetek ustawowych lub okresu przedawnienia roszczeń.
Od kiedy należy liczyć rozpoczęcie okresu przedawnienia roszczeń?
Drugie pytanie odnosi się do tematu przedawniania roszczeń banków i będzie kluczowe, zwłaszcza w kontekście procesów sądowych, w których banki domagają się zwrotu kapitału i składają roszczenia z tytułu bezumownego korzystania.
Prawnicy wskazują, że istotne jest określenie punktu wyjścia dla liczenia tego terminu i wskazują możliwe momenty, tj: rozpoczęcie kredytu, wpisanie nieuczciwego zapisu do rejestru klauzul UOKiK, złożenie reklamacji przez konsumenta lub złożenie przez niego oświadczenia o skutkach i konsekwencjach nieważności. W skierowanym pytaniu Trybunał ma za zadanie odpowiedzieć, czy termin ten może być liczony od oświadczenia, o którym mowa w pierwszym pytaniu.
Od którego momentu konsumentowi należą się ustawowe odsetki za opóźnienie?
Kolejną kwestią jaką zajmie się Trybunał Sprawiedliwości to ustalenie czy konsument może domagać się zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie dopiero od daty, w której złożył oświadczenie wskazane w punkcie 1, nawet jeżeli uprzednio wezwał przedsiębiorcę do zapłaty. Na chwilę obecną w orzecznictwie są rozbieżności w tym temacie, dlatego stanowisko TSUE przyczyni się do ujednolicenia linii orzeczniczej.
Rozliczenie stron po unieważnieniu umowy o kredyt
Ostatnie pytanie skierowane przez sąd do TSUE brzmi:
roszczenie konsumenta o zwrot świadczeń, które spełnił na podstawie nieważnej umowy kredytu (rat kredytu, opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych) powinno zostać obniżone o równowartość odsetek kapitałowych, które przysługiwałyby bankowi, gdyby umowa kredytu była ważna, podczas gdy bank może domagać się zwrotu świadczenia, które spełnił na podstawie tej samej nieważnej umowy kredytu (kapitału kredytu) w pełnej wysokości.
Podsumowując, pytanie dotyka problematyki rozliczenia stron umowy, czyli konsumenta i banku w chwili stwierdzenia nieważności umowy kredytowej.
