W dniu 10 listopada 2022 r. Grupa PKO BP opublikowała skonsolidowany raport za III kwartał 2022 r. Jednym z elementów przygotowanego sprawozdania pozostaje kwestia kredytów denominowanych kursem walut obcych, w szczególności franka szwajcarskiego.
Zgodnie z treścią raportu, PKO BP w sposób szczególny analizuje portfel takich kredytów i na bieżąco monitoruje jego jakość, zwłaszcza, że liczba spraw sądowych dotyczących kredytów frankowych nadal rośnie, a istotna część tych spraw kończy się stwierdzeniem nieważności zawartych umów.
Na dzień 30 września 2022 roku przeciwko PKO BP S.A. toczyło się 17 645 postępowań sądowych (na 31 grudnia 2021 roku: 12 349). W niniejszej dacie w sprawach przeciwko bankowi sądy wydały 672 prawomocne orzeczenia, z czego 579 było korzystnych dla frankowiczów.
Aktualnie kancelarie z Grupy Kapitałowej Votum prowadzą 3 940 postępowań sądowych. Nasi Klienci pozywający PKO BP S.A. odnoszą sukcesy, których skalę najlepiej oddaje przytoczenie ich wymiaru liczbowego:
- liczba wygranych spraw w I instancji – 798,
- odsetek spraw wygranych w II instancji (prawomocnie) – 99%,
- liczba posiedzeń sądowych w sprawach PKO BP S.A. od początku 2022 r. – 4042,
- liczba posiedzeń sądowych w sprawach PKO BP S.A. w listopadzie 2022 r. – 422.
Jesteśmy przekonani, że to m.in. sukcesy naszych Klientów walnie przyczyniły się do decyzji władz PKO BP S.A. o podniesieniu rezerw na ryzyko prawne związane z kredytami frankowymi w 2022 roku o kwotę 1 176 milionów zł.
Pragniemy przypomnieć, że takie rezerwy są tworzone na podstawie kalkulacji straty finansowej banku, uwzględniającej scenariusze prawdopodobnych prawomocnych rozstrzygnięć sporów przez sądy. Tym samym Grupa Kapitałowa PKO BP zaktualizowała szacowane prawdopodobieństwa scenariuszy rozstrzygnięć sporów sądowych, dostosowując je do kształtującej się linii orzeczniczej.
Na podstawie obserwowanych zachowań Klientów w2022 roku, spowodowanych zmianami otoczenia rynkowego (m.in. wzrost rynkowych stóp procentowych kredytów złotowych, osłabienie kursu złotego w stosunku do walut obcych) oraz wzrostu liczby składanych przeciwko PKO BP pozwów, bank dokonał aktualizacji prognozowanej dynamiki podpisywanych przez Klientów dobrowolnych ugód oraz prognozowanej liczby pozwów.
Zakładamy, że zmiana w podejściu banku do ryzyka związanego z posiadanym portfelem kredytów denominowanych w walutach obcych może skutkować tym, że w najbliższym czasie PKO BP S.A. zintensyfikuje swoje działania zmierzające do zniwelowania skutków niekorzystnych dla siebie rozstrzygnięć.
W naszej ocenie przedstawione dotychczas przez bank propozycje zawarcia ugody są dla naszych Klientów niekorzystne ze względu na wskazane poniżej okoliczności, wobec czego nie rekomendujemy ich zawarcia i prosimy o niezwłoczne informowanie nas za pośrednictwem dedykowanego Panelu Klienta, o wszelkiej korespondencji otrzymywanej z PKO BP S.A., zwłaszcza w zakresie propozycji ugody.
PODWYŻSZENIE OPROCENTOWANIA KREDYTU
W ramach ugody bank proponuje Kredytobiorcom przeliczenie kredytu indeksowanego do CHF w ten sposób, że kredy jest traktowany tak, jakby od początku był kredytem udzielonym w polskich złotych (PLN). Zastosowana w ten sposób konwersja skutkuje tym, że w wyniku zawarcia ugody Bank zastosuje marżę kredytu w wysokości adekwatnej do marży kredytów w PLN udzielanych w tym samym okresie, w którym został Państwu udzielony kredyt w CHF. W rzeczywistości oznacza to podwyższenie marży o kilka punktów procentowych. Wzrost oprocentowania będzie również wynikał ze zmiany parametru LIBOR/SARON na WIBOR, który aktualnie przebił historyczne maksima. Według notowania z 25 października 2022 roku WIBOR 6M wynosił 7,65%, a WIBOR 3M – 7,45%. Oczywiście wyższe oprocentowanie wpływa na podwyższenie dalszych rat kapitałowo-odsetkowych. Zatem zawarcie ugody, pomimo nawet umorzenia części zadłużenia do zapłaty, może skutkować wzrostem wysokości rat, zwłaszcza w przyszłości. Ponieważ propozycja ugody zakłada stałe oprocentowanie, ale maksymalnie na 5 lat. Zatem zawarcie porozumienia nie pozbawia Klientów ryzyka dalszych wzrostów stopy procentowej po upływie tego okresu.
BRAK ZWROTU NADPŁATY KAPITAŁU
Proponowana przez bank ugoda nie odnosi się do zgłoszonych przez Kredytobiorców roszczeń, ani nie przewiduje zwrotu żadnych środków pieniężnych. Propozycja banku polega na przeliczeniu niespłaconego kapitału kredytu CHF po kursie zgodnie z umową kredytu, zmieniając tym samym walutę zadłużenia na PLN oraz oprocentowanie z LIBOR/SARON na WIBOR. W niektórych przypadkach Bank oferuje również umorzenie części powstałego w wyniku przeliczenia na PLN zadłużenia. Jednak brak wzoru ugody zawierającej informację, ile wynosi saldo zadłużenia oraz kwot podlegających umorzeniu, uniemożliwia ocenę, czy są one tożsame i czy faktycznie zawarcie ugody doprowadzi do ich umorzenia. Istotnym jest natomiast fakt, iż w wyniku zawarcia ugody Klienci nie otrzymają żadnych środków pieniężnych od banku, co tym bardziej jest niekorzystne w przypadku, gdy suma środków spłaconych przez Kredytobiorców przewyższa wartość wypłaconego kapitału kredytu. Ponadto w przypadku stwierdzenia nieważności przez sąd i zasądzenia na rzecz Kredytobiorców zwrotu wpłaconych rat w okresie kredytowania, zgodnie z dominującą teorią dwóch kondycji, zawarcie ugody pozbawia Klientów możliwości uzyskania odsetek ustawowych za opóźnienie, które od 8 lipca 2022 r. wynoszą 12% w skali roku.
BRAK POUCZENIA O KOSZTACH WYNIKAJĄCYCH Z COFNIĘCIA POZWU
Propozycje ugody skierowane są również do Kredytobiorców pozostających w sporze sądowym z bankiem, co wiąże się z cofnięciem pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia w wytoczonej przed sądem sprawie, nie przewidując jednak zwrotu dla Kredytobiorców kosztów procesu związanych z jej wytoczeniem, ani nie zabezpieczając przed ich zażądaniem przez bank. W przypadku cofnięcia pozwu, pozwany ma możliwość złożenia wniosku o zasądzenie kosztów procesu, co w razie jego uwzględnienia przez Sąd, wiązać się może z koniecznością zapłaty na rzecz pozwanego kosztów wynikających z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości uzależnionej od wartości przedmiotu sporu. Uiszczona opłata od pozwu, czy ewentualne zaliczki na wynagrodzenie biegłego sądowego, a także opłata od apelacji – nie będą podlegać zwrotowi.
ZRZECZENIE SIĘ ROSZCZEŃ KREDYTOBIORCÓW Z TYTUŁU UMOWY KREDYTU
Warunkiem zawarcia ugody, co do zasady jest zrzeczenie się przez Kredytobiorców obecnie dochodzonych, jak i przyszłych roszczeń, wynikających z dotychczasowego brzmienia umowy kredytowej. Zrzekając się roszczenia, rezygnujecie Państwo ze zbadania jego zasadności. Oznacza to, że nie będą Państwo mogli w przyszłości skutecznie dochodzić na drodze sądowej ustalenia abuzywności klauzul umownych dotychczas przez nas kwestionowanych, zwrotu nienależnych świadczeń uiszczonych na tej podstawie na rzecz banku, ani ustalenia nieważności umowy kredytu w obecnym kształcie.
BRAK ZRZECZENIA SIĘ ROSZCZEŃ BANKU Z TYTUŁU UMOWY KREDYTU
Propozycja ugody co do zasady przewiduje zrzeczenie się Państwa roszczeń związanych m. in. z zasadami ustalania kursu waluty, zasadami waloryzacji do waluty obcej, ale nie przewiduje wprost zrzeczenia się roszczeń banku, tj. zapłaty z tytułu umowy albo zwrotu kwoty wypłaconego kredytu oraz roszczenia zapłaty kwoty odpowiadającej wartości korzystania ze środków pieniężnych drugiej strony (bezumowne korzystanie z kapitału) lub waloryzacji kwoty kapitału, co oznacza, że powództwo banku nie jest wykluczone. Innymi słowy, nie jest wykluczone, że w przyszłości będą Państwo pozwani przez bank o zapłatę roszczeń, m.in. z tytułu o bezumowne korzystanie z kapitału.
UZNANIE DŁUGU SKUTKUJĄCE PRZERWANIEM BIEGU PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ BANKU
Podjęcie kontaktu z przedstawicielem banku oraz rozmowa o warunkach ugody i aktualnym zadłużeniu względem banku może być potraktowane jako niewłaściwe uznanie długu, które może oznaczać uznanie zasadności roszczeń przysługujących bankowi. Dodatkowo, jednym ze skutków uznania długu (nawet niewłaściwego, tj. niewyrażonego wprost) jest przerwanie biegu przedawnienia w zakresie roszczeń banku, co może utrudnić lub uniemożliwić skuteczne powoływanie się przez Państwa w przyszłości na zarzut przedawnienia roszczeń banku.