Temat kredytów frankowych już dawno przestał być jedynie wewnętrznym problemem na linii klient-bank. W związku z rekordową ilością pozwów złożonych do sądów, klauzule abuzywne w umowach kredytów CHF to przede wszystkim kluczowe zagadnienie dla całego wymiaru sprawiedliwości. Ale nie tylko sędziowie zmagają się z niedozwolonymi zapisami w dokumentacji bankowej. Również instytucje stojące na straży praw konsumentów z zainteresowaniem śledzą niniejszą tematykę. Na uwagę zasługują chociażby inicjatywy podejmowanie przez Rzecznika Finansowego i Rzecznika Praw Obywatelskich. A w szczególności Prezesa UOKiK, który wśród swoich prerogatyw posiada m.in. narzędzie sankcjonujące działania rażąco naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Chodzi oczywiście o możliwość nakładania kar finansowych.

{button}

UOKiK nałożył w sumie 144 mln zł kary na banki

Dnia 19.10.2020 r. Prezes UOKiK za pośrednictwem swojej strony internatowej poinformował o nałożeniu kary, której suma wyniosła około 62 mln złotych. W tym przypadku decyzja dotyczyła dwóch banków: PKO BP SA i Bank Pekao SA. Natomiast wcześniej za klauzule abuzywne stosowane w aneksach z Klientami ukarane zostały m.in. Bank Millennium SA i Santander Bank Polska SA. Obecnie UOKiK prowadzi postępowanie w sprawie praktyk stosowanych przez Bank BPH SA. Dotychczas łączna suma kar za stosowanie niedozwolonych postanowień wobec frankowiczów wyniosła 144 mln złotych. Które banki otrzymały najwyższe kary? Poniżej prezentujemy zestawienie i grafikę:

  • PKO BP SA – 40,7 mln zł
  • BNP Paribas SA 26,6 mln zł
  • Santander Bank Polska SA 23,6 mln zł
  • Pekao SA 21 mln zł
  • Getin Noble Bank SA 13,5 mln zł
  • Bank Millennium SA 10,4 mln zł
  • Deutsche Bank Polska SA 7 mln zł
  • Raiffeisen Bank International 1,2 mln zł
Wysokość kar UOKiK dla banków

Jakie klauzule abuzywne stosowały banki?

Przedmiotem postępowania prowadzonego przez UOKiK były klauzule abuzywne zawarte w aneksach do umów kredytów hipotecznych indeksowanych lub denominowanych do walut obcych. Zdaniem Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego zakwestionowane postanowienia określają zasady ustalania kursów walut obcych, w oparciu o które banki przeliczają raty kredytów. W rezultacie banki mogą dowolnie kształtować kursy walutowe, a kredytobiorcy nie są w stanie przewidzieć wysokości płaconych rat. A wszystko przez to, że są one ustalane dowolnie i nieprecyzyjnie. Oczywiście zaburza to równowagę kontraktową stron umowy. Bowiem banki w ten sposób jednostronnie i arbitralnie wpływają na wysokość zobowiązania swoich klientów. Jak podkreślił Prezes UOKiK, niedopuszczalne jest przyznawanie sobie przez banki tak daleko idącej swobody w ustalaniu kursu walutowego i wpływu na wysokość zadłużenia klientów.

Klauzule abuzywne nie tylko w aneksach

Warto podkreślić, że obecne decyzje Prezesa UOKiK dotyczą postanowień stosowanych przez banki w aneksach. Jednak klauzule abuzywne zawarte są przede wszystkim w umowach kredytowych, które od początku wiążą kredytobiorców. Część z nich już jakiś czas temu wpisano do Rejestru Klauzul Niedozwolonych prowadzonego przez SOKiK. Dlatego dzisiaj niniejsze niedozwolone postanowienia umowne stanowią podstawę kilkudziesięciu tysięcy postępowań sądowych w sprawach frankowych, prowadzonych w całej Polsce (szacuje się, że około 30 tys.). Oczywiście nakładane przez UOKiK kary, mimo że na ten moment nieprawomocne, stanowią dodatkowy argument do walki z nieuczciwymi zapisami stosowanymi przez poszczególne bankami. Niewątpliwie dla części kredytobiorców jest to potwierdzenie nieprawidłowości w ich umowach kredytowych, które wymagają prawnego uregulowania.

Paweł Wójcik, Członek Zarządu Votum Robin Lawyers SA